“Heuwr”

    (Detholiad o awdl-bryddest,  Enillydd y Gadair, Eisteddfod Y Wladfa, 1926)

O bur rawn bore einioes

Mwynheir y wledd ddiwedd oes.

Os heb hau neges bywyd

Yn y llanc ieuanc o hyd,

Daw ei chwaeth a chnwd o chwyn

O’i ôl fel pla i’w dilyn;

Ei les a esgeulusir,

A thud iach dry’n ddiffaith dir.

Hael y gwae’r  ôl hau y gwynt,

Â’r cur o fedi’r corwynt.

Hawdd yw oedi’n ddihyder,

Oriau blwng fed heuwr blêr.

Nid da yw aur i wneud hedd

Heb uno gwreng a bonedd.

Y Glaw

Di-egr groywin y duwiau - o gunnog

        Anian ddaw’n ddefnynnau;

    A’i ddogn pur e ddwg i’n pau

    Rwysg cyfoeth ar wisg hafau.

Y Gwynt

Tyn i f’ymyl tan fwmian - a’i anadl

        Dyner fwynha’r egwan;

    Os sen a gwyd, sŵn ei gan, -

    I’r rhwyfwr gwell yw’r hafan.

Vancouver BC

Mynyddoedd gwargrwm i’w noddi – a gaiff

A gwig yn gob drosti.

    Eura’i haul wallt yr heli

    A thyr ton tros ei thraed hi.

Drwy’r glaw daw arogleuon – o’i llennyrch

A’i pherllannau ffrwythlon;

   Hafan deg ar fin y don

   A’r hen a gâr ei hinon.

Nos Bywyd

O’r trwst a’r afar tristaf - yn y bedd

          Cyn bo hir y llechaf :

    A’i glog oer o glai a gaf

    Yn wely fy hun olaf.

Y diweddar Dr Dan Protheroe

    (Buddugol yr Eisteddfod Los Angeles Ca

        Mai 24-25  1935)

Awdur a llenor o deryll anian

Cerddor a’i goethder yn lleufer llwyfan

Beirniad oedd ddoethor, cywir ei gloriau

Gŵr a ddigwygiodd gôr ac erddygau

Tost fu’r wŷs, - ond erys “Dan” – yn nelfryd

Amerig hefyd fel Cymru gyfan

                        Owen Hughes,  Glascoed

Mai 24, 1935   (llythr at J.W.Jones)

Synnwch gael gair gennyf o Los Angeles. Denais yma i’r Eisteddfod......Ond y syndod mwyaf allan o 15 o gyfansoddiadau anuchel daeth y gwpan aur ragorol i fy rhan hefyd. Credaf i mi ddweyd wrthych mewn llythyr blaenorol i mi fod yn ymgessydd. Dyna’r unig ddau beth y cystadleuaes arnynt. ‘Iestyn’ Maentwrog fy hen athro Ysgol Sul aeth o’r englyn, ac un da ydyw.

Yr oeddd mwyafrif y cystadleuwyr o Gymru. Mae Ieuan Fardd yn ddeall ei fusnes fel beirniad, nid rhaid i neb brydesu am hynny. Daeth yma o San Diego 130 miles, a chefais ei gyfarfod am y tro cyntaf. Yr oedd wedi synnu i mi ennill y gadair a’r gwpan o nifer fawr.

Awst 2 1936   (llythyr at J.W.Jones)

Diolch i’r nefoedd nad oeddwn yn Winnipeg - yr oedd yn 108 a 100 above. Yr oedd ceffylau yn syrthio yn farw ar yr heol yn y trefi, a phobl a chalon wan yn syrthio yr un modd.

Chwef 2 1930

( Ellis Hughes, Niagara Falls, NY at Evan Williams ‘Glyn Myfyr’ )

Dyn dymunol tros ben ydyw Mr Hughes hefyd ac wedi dringo i enwogrwydd yn mysg y beirdd.

Bu Owen Hughes yn fuddugol yn yr eisteddfodau canlynol :

1923 Bangor (Saskatchewan), Pryddest - “Tlysni”,  Beirniad Cynonfardd

1924 Toronto, Pryddest - “Pwy yw fy Nghymydog?”

1925 Winnipeg,  Awdl - “Nerth Duw”, Beirniad Ieuan Fardd

1925 Edwardsville, PA - Pryddest “Ser y Nen”, Beirniad I.M.Pritchard

1925 Utica, NY - Awdl - “Anadl Einioes”

1926 Utica  - Pryddest “Y Bwthyn Adfeiliedig”, Beirniad Pedrog

1926 Y Wladfa - Awdl-Pryddest “Yr Heuwr”, Beirniad Gwili

1927 Utica - Awdl “Y Gwerinwr”, Beirniad Pedrog

1928 Wilkesbarre, PA - Awdl “Concwest y Gorllewin”,  Beirniad Bryfdir

1929 Los Angeles - Pryddest “Prydferthwch yr Hwyr”, Beirniad Ioan Eryri

1929 Granville NY - Pryddest Goffa “Y Diweddar Barch. I.W.Morris, Poultney”

                                                Beirniad Ioan Eryri

1935 Los Angeles - Pryddest Goffa “Mrs Moelwyn Williams” (Cwpan aur yn wobr)

                                                Beirniad Ieuan Fardd

1936 San Francisco -Pryddest “Rhamant yr Awyr”, Beirniad Ap Ceiriog

1939 Eisteddfod y Porth Aur - “Ynys Drysor”  Beirniad Ap Ceiriog

1940 Los Angeles - Penillion Coffa “Moelwyn”, Beirniad John M Pritchard

Cynonfardd - Y Parch Thomas Edwards (1848 -1927)  Archdderwydd America

Ieuan Fardd - Y Parch D.E. Richards, Scranton PA

Pedrog - Y Parch John Owen Williams (1853 -1932) Archdderwydd Cymru 1928-1932

Gwili -  John Jenkins (1872 -1936)  Archdderwydd Cymru 1932 -1936

Bryfdir -  Humphrey Jones, Blaenau Ffestiniog  (1867 - 1947)

Ioan Eryri  - Evan Morris Jones, Poultney, Vermont

   (Gweler ‘Society’ 1926 -1927 am fywgraffiad byr Owen Hughes)